Bron: Mercedes-Benz Nederland
125 jaar innovatie: van de Benz Patent-Motorwagen tot het opnieuw uitvinden van de auto
Innovatie was voor autofabrikanten altijd al de sleutel tot succes en dat zal in de toekomst nog belangrijker worden. Zonder de durf om ideeën te verwezenlijken zou de auto niet bestaan, zonder innovatiekracht geen vooruitgang. Als uitvinder van de auto loopt Mercedes-Benz nog steeds voorop bij nieuwe ontwikkelingen. Sinds Carl Benz zijn Benz Patent-Motorwagen en Gottlieb Daimler zijn motorkoets in 1886 presenteerden, hebben wij onze aanspraak op technologisch leiderschap steeds opnieuw gestaafd met ruim 80.000 patenten. Als eerste auto ter wereld is de Benz Patent-Motorwagen hét bewijs van onze pioniersgeest. De driewieler maakte in zijn tijd al direct duidelijk, dat een nieuw tijdperk van mobiliteit was aangebroken. Daimlers motorkoets was de eerste auto met vier wielen.
De vaders:
In de jaren 80 van de 19de eeuw leggen Gottlieb Daimler en Karl Benz onafhankelijk van elkaar de grondslag voor het gemotoriseerd particulier vervoer met de uitvinding van de sneldraaiende motor en de auto.
Beiden brengen ze hun privé-ontwikkelingswerk met behulp van geldschieters en vennoten in een eigen onderneming onder. Benz richt in oktober 1883 in Mannheim de firma Benz & Co Rheinische Gasmotoren-Fabrik op. In Cannstatt ontstaat in november 1890 de Daimler-Motoren-Gesellschaft (DMG).
Om hun producten bekend en uniek te maken, zoeken de beide bedrijven naar een sprekend handelsmerk. In de eerste plaats zijn dat de namen 'Benz' en 'Daimler', van de uitvinders zelf. De namen staan borg voor de herkomst en kwaliteit van de motoren en voertuigen.
Het tandwiel rond de naam Benz van 1903 wordt vanaf 1909 door een lauwerkrans vervangen, maar de naam van het handelsmerk 'Benz & Cie.' verandert niet.
Na de eeuwwisseling wordt voor de producten van de Daimler-Motoren-Gesellschaft (DMG) de nieuwe merknaam 'Mercedes' gebruikt.
Benz e& Cie:
Samen met zakenman Max Kaspar Rose en handelsvertegenwoordiger Friedrich Wilhelm Eßlinger richt Karl Benz de handelsvennootschap onder de naam 'Firma Benz & Co. Rheinische Gasmotoren-Fabrik' in Mannheim op. Vanaf 1899 gaat de firma verder onder de naam Benz & Cie.
Het personeelsbestand wordt al snel uitgebreid tot 25 en er worden zelfs licenties voor de bouw van gasmotoren uitgereikt. Vanaf dat moment heeft Benz geen financiële problemen meer en wijdt hij zich ongestoord aan de ontwikkeling van zijn automotor.
Hij begint met de bouw van een zelfontworpen ontworpen voertuig waarin zijn viertaktmotor is gemonteerd. Zijn concurrent Daimler bouwt zijn eerste motor daarentegen in een koets in. In 1886 ontvangt Karl Benz alweer een patent op zijn voertuig en stelt hij de eerste 'Benz Patent Motorwagen' aan het grote publiek voor.
In de jaren 1885 tot 1887 worden in totaal drie versies van de driewieler gebouwd: Model 1, dat Benz in 1906 aan het Duitse Museum schonk, Model 2, dat vermoedelijk verschillende malen is aangepast en verbouwd, en Model 3 met zijn wielen met houten spaken, waarmee Bertha Benz in 1888 haar eerste lange autorit maakt.
Door de voortdurend toenemende vraag naar stationaire motoren is de 'Benz & Co. Rheinische Gasmotoren-Fabrik' genoodzaakt om naar een groter fabrieksgebouw te verhuizen. Door de komst van de nieuwe vennoten Friedrich von Fischer en Julius Ganß wordt de 'Rheinische Gasmotoren-Fabrik' in 1890 de op één na grootste motorenfabriek van Duitsland.
In 1893 voert Karl Benz de fuseebesturing in de autobouw in en in 1896 ontwikkelt hij de contramotor, de voorloper van de huidige boxermotoren.
Daimler-Motoren-Gesellschaft:
Met de ondertekening van de notariële akte in 1890 in Stuttgart wordt de vennootschap Daimler-Motoren-Gesellschaft (DMG) officieel opgericht. De vennootschap is bedoeld om de uitvindingen van Daimler te verkopen. Al op 14 maart sluiten Gottlieb Daimler, Max Duttenhofer en Wilhelm Lorenz een voorakkoord.
Gottlieb Daimler stapt in oktober 1894 voorlopig uit de DMG en is vanaf dan officieel geen aandeelhouder meer. Samen met Wilhelm Maybach wijdt hij zich vanaf dat moment aan de verdere ontwikkeling van de auto in de ongebruikte tuinzaal van Hotel Hermann in Cannstatt.
In 1896 wordt bij DMG de eerste vrachtwagen ter wereld gebouwd en naar Groot-Brittannië vervoerd.
Jellinek en DMG sluiten in 1900 in Nice een overeenkomst over de verkoop van Daimler-auto’s en -motoren. Er wordt overeengekomen dat 'een nieuwe motorvorm moet worden ontwikkeld, die de naam Daimler-Mercedes moet dragen'. Jellineks pseudoniem 'Mercedes', vernoemd naar zijn dochter, wordt dan voor het eerst als merknaam gebruikt. Nog in april bestelt Jellinek in Cannstatt 36 voertuigen voor een totale prijs van 550.000 goudmark.
In 1902 wordt de 'Motorfahrzeug- und Motorenfabrik Berlin AG' in Marienfelde door DMG overgenomen. Het is een fusie die belangrijk is voor de toenmalige verhoudingen. In Untertürkheim bij Stuttgart worden in 1903 nieuwe grote productievestigingen opgericht en het hoofdkantoor wordt verplaatst van Cannstatt naar Untertürkheim.
In 1907 stapt hoofdconstructeur Wilhelm Maybach als hoofd van het ontwerpbureau en als technisch directeur uit de Daimler-Motoren-Gesellschaft. Hij wordt opgevolgd door Paul Daimler.
Na de oorlog worden zowel de DMG als Benz & Cie. door de wereldwijde economische crisis getroffen. Het is noodzakelijk om meerdere markten te bedienen en daarom worden niet alleen auto’s, maar ook schrijfmachines geproduceerd in Untertürkheim.
Tijdens een directievergadering in 1922 beslist de Daimler-Motoren-Gesellschaft om haar hoofdkantoor om fiscale redenen van Untertürkheim naar Berlijn te verhuizen.
De moeilijke economische situatie en het grote aantal autoconstructeurs op de markt dwingen tot samenwerkingsverbanden. Al sinds 1924 werken de firma’s van Daimler en Benz samen in een belangengemeenschap en worden de auto’s onder de naam 'Mercedes-Benz' op de markt gebracht.
In 1923 neemt Ferdinand Porsche de leiding over het ontwerpbureau van de DMG van Paul Daimler over.
In 1924 smelten Benz & Cie. en de Daimler-Motoren-Gesellschaft samen tot een belangengemeenschap. De gezamenlijke verkoopactiviteiten voor de merken 'Mercedes' en 'Benz' worden door de nieuw opgerichte Mercedes-Benz Automobil GmbH overgenomen.
De eerste Mercedes:
Begin april 1900 sluiten DMG en Emil Jellinek in Nice een overeenkomst over de verkoop van Daimler-auto’s en -motoren. Met de beslissing om een nieuwe motor te ontwikkelen met de naam 'Daimler-Mercedes' werd Jellineks pseudoniem 'Mercedes' ook een productbenaming.
Op 22 december 1900 levert de Daimler-Motoren-Gesellschaft het eerste exemplaar met de nieuwe motor aan Jellinek. Het is een racewagen van 25 kW. Het voertuig onderscheidt zich duidelijk van alle tot nu toe bij de DMG bedachte en gebouwde auto’s en luidt het einde van het koetstijdperk in de automobielbouw in. Deze eerste 'Mercedes' is ontwikkeld door Wilhelm Maybach, de hoofdconstructeur van de DMG, en maakt in het begin van de eeuw furore. Met zijn laag zwaartepunt, zijn chassis van geperst staal, de lichte en krachtige motor en de radiateur met honingraatvormig koelblok wordt hij nu als de eerste moderne auto beschouwd.
De ster:
Vanaf september 1902 beschikt de DMG over een door een octrooi beschermde succesvolle merknaam 'Mercedes'. Slechts een karakteristiek merkteken ontbreekt nog. En dan herinneren de zonen van Gottlieb Daimler, Paul en Adolf, zich dat hun vader eerder een ster als symbool heeft gebruikt.
Gottlieb Daimler is van 1872 tot 1881 technisch directeur van de gasmotorenfabriek Deutz. Als hij er nog maar pas aan de slag is, heeft hij zijn woonhuis al op een ansichtkaart van Keulen en Deutz met een sterretje aangegeven. Zijn vrouw heeft toen voorspeld dat deze ster ooit zegenrijk boven zijn werk zou opgaan.
De directie van de Daimler-Motoren-Gesellschaft aanvaardt het voorstel en kondigt in juni 1909 zowel een drietandige als een viertandige ster als merkteken aan. De beide vormen worden wettelijk beschermd, maar alleen de drietandige ster wordt meteen gebruikt. Vanaf 1910 is de ster bij auto’s voor op de radiateur in een verfraaide vorm te zien. De drietandige ster zal ook een symbool zijn voor het streven van Daimler naar een universele motorisering 'te land, te water en in de lucht'.
In de loop der jaren worden er verschillende dingen aan toegevoegd. In 1916 is de ster bijvoorbeeld nog met een cirkel omgeven, met daarin vier kleine sterren en het woord Mercedes of de naam van de DMG-fabrieken in Untertürkheim of Berlijn-Marienfelde.
In november 1921 vraagt de DMG bescherming van gebruiksmodellen aan voor nieuwe varianten van hun merkteken. Daarnaast laat het bedrijf een verfraaide drietandige ster in een ring registreren bij het patentbureau, ook in de uitvoering van een radiateurfiguur. De aanvraag als merkteken volgt in augustus 1923.
Het embleem:
In juni 1926 smelten de twee oudste autofabrieken DMG en
'Benz & Cie.' samen tot Daimler-Benz AG. Er ontstaat ook een nieuw merkteken dat de belangrijkste elementen van de bestaande emblemen samenbrengt.
De periode na de Eerste Wereldoorlog gaat gebukt onder inflatie en afzetproblemen, vooral voor luxeartikelen zoals personenwagens, en drukt zwaar op de Duitse auto-industrie. Alleen goed ingeburgerde merken van financieel sterke ondernemingen blijven levensvatbaar, maar zijn vaak gedwongen tot samensmelting of samenwerking. Zo vormen ook de jarenlange concurrenten DMG en 'Benz & Cie.' al in 1924 een belangengemeenschap om de concurrentie voor te blijven. Met dit doel brengen ze constructie en fabricage, inkoop en verkoop, en reclame samen.
In die periode maken de beide merken vaak gezamenlijk reclame voor hun producten, maar wel met verschillende merktekens. Twee jaar later, in juni 1926, worden de twee oudste autofabrieken dan samengevoegd tot Daimler-Benz AG.
Er wordt een nieuw merkteken gecreëerd, dat de belangrijkste elementen van de bestaande emblemen samenbrengt. De wereldbekende drietandige ster van de Daimler-Motoren-Gesellschaft wordt omgeven met het woordmerk 'Mercedes' en de al even roemrijke merknaam 'Benz', waarvan de lauwerkrans de beide woorden met elkaar verbindt.
Dit merkteken, dat tientallen jaren lang nauwelijks verandert, siert ook nu nog de voertuigen van het merk 'Mercedes-Benz'. De 'goede ster' is op alle wegen het symbool van kwaliteit en veiligheid geworden, en de naam 'Mercedes-Benz' geldt wereldwijd als een toonbeeld van traditie en innovatie, de toekomst van de auto.
Download hier de brochure 125! jaar innovatie: Bekijk de jubileumwebspecial (TIP!)