Hard werkende alleskunner vanaf het begin.
De Unimog heeft zichzelf al velen tientallen jaren overal ter wereld bewezen als een hard werkende alleskunner. Wat is behouden is het eenvoudige basisontwerp: enorm inzetbaar voor taken van vrijwel alle soorten, superieure off-road mobiliteit dankzij AWD, speciale assen en differentieelvergrendeling vóór en achter, een compacte cabine, uitstekende robuustheid en de mogelijkheid om allerlei materieel voor de verscheidene klussen te bevestigen.
Eerste concepten al sinds 1945.
De eerste concepten van een landbouwvoertuig, gemaakt door Albert Friedrich die voorheen Hoofd Luchtvaartmotor Ontwikkeling bij Daimler-Benz was, dateren uit de herfst van 1945. Friedrich stelde een toegewijd team samen uit ontwikkelingsingenieurs en werd gekozen boven Messrs. Erhard & Sons in Göppingen, Duitsland, als ontwikkelingspartner. Grootschalige productie begon in 1948 bij de machinebouw fabriek van Messrs. Boehringer in Zwabisch Gmünd. Door de hoge investeringen die gemaakt werden om economisch levensvatbare productieaantallen te behalen, werd het project in de herfst van 1950 overgenomen door Daimler-Benz – de productie startte in de Gaggenau fabriek in 1951.
Vanaf 1953 werd de Unimog gesierd door de Mercedes-ster; in hetzelfde jaar werd de cabine met vouwdak vervangen door een gesloten variant. Twee jaar later begon de Unimog S aan zijn indrukwekkende carrière: hij werd al snel zeer populair bij het leger, en later ook bij particulieren, in het bijzonder bij wereldreizigers en expeditieteams. De productie liep tot 1980, en de Unimog S werd de bestseller in de geschiedenis van de Unimog.
Extra series om aan de hoge vraag te voldoen.
Terwijl de behoeftes veeleisender en afwisselender werden, breidde Daimler-Benz in 1963 het Unimog aanbod uit met de grotere 406-serie. In 1972 ging Daimler-Benz verder met het originele idee van een landbouw voertuig – voor een lange periode werd de Unimog vergezeld door de MB-trac landbouw tractor. Slechts twee jaar later kwamen de eerste exemplaren van de 425-serie van de band: Unimogs voor zware particulieren klussen.
Vanaf 1985 verving Daimler-Benz de gehele Unimog-vloot in een aantal stappen. Een paar jaar later werd het topmodel Unimog U2450 L 6x6 gelanceerd, een drie-assig voertuig met een indrukwekkend vermogen van 177 kW (243 pk). Vanaf 1992 bood de fabrikant de nieuwe lichtgewicht en medium-duty 408- en 409-serie aan, die particulier geschikt waren voor gemeentelijk werk. Kort daarna werd de Funmog een een voertuig met cult-status: een opvallend ontworpen en elegant uitgeruste Unimog die ook ’s avonds buiten de disco een goed figuur had. De kleine UX100, een compacte vervoerdersvariant, trok vooral gemeentelijke autoriteiten aan vanaf 1996.
De toekomst in met de nieuwe U300- en U500-series.
De nieuwe Unimog U300, U400 en U500 zijn sinds 2000 speciaal geschikt voor gemeentelijke werkzaamheden. De voertuigen combineren een spectaculair ontwerp met een praktische en aantrekkelijke cabine vervaardigd uit composietvezel materialen, een VarioPilot werkplek voor de bestuurder die van links naar rechts en terug kan verschuiven in enkele seconden, een nieuw VarioPower hydraulisch systeem voor zware taken en motoren met vermogen tot 205 kW (284 pk) – de nieuwe Unimog voor het nieuwe millenium kan nóg meer dan zijn voorgangers en voldoet aan de diverse eisen van een sterk variërende klantenkring.
Complete Unimog vloot:
- 1963: Unimog 406, start van de medium-duty serie.
- 1966: Nieuwe vlootstructuur.
- 1972: MB-trac – nieuwe benadering van agrarische tractoren.
- 1974: De U120 introduceert de zware-taken serie.
- 1976: Vlootuitbreiding en nieuwe typeaanduidingen.
- 1985: Start van de nieuwe 407- t/m 437-series.
- 1992: De nieuwe 408/418 series.
- 1993: Funmog – naar de disco per Unimog
- 1996: UX100, het kleintje voor gemeentelijke autoriteiten.
- 2000: Nieuwe U300 t/m U500 Unimog generatie.
Nieuwe mogelijkheden: de 406-serie.
Tegelijkertijd werden voor het eerst dieselmotoren beschikbaar onder de korte motorkap van de Unimog: 65 pk kwam voort uit vier cilinders en later uit de legendarische groot-volume OM312 zescilinder dieselmotor met een inhoud van 5,7 liter – een nieuwe maatstaf in prestaties. De nieuwe Unimog werd benoemd naar zijn vermogen: U65. Met de verdere 406-serie voltooide Daimler-Benz de Unimog-vloot met een echte alleskunner voor gebruik op en naast de weg, wat nieuwe toepassingen mogelijk maakte, zoals een veelzijdige trekker.
406-series snel vergezeld door extra series.
In 1966 kreeg het Unimog aanbod een nieuwe structuur van de fabrikant. De kleine Mercedes-Benz Unimog U34 werd vergezeld door de medium-duty 406-serie met het U70 model, die later werd doorontwikkeld tot U80 en U84 naarmate het vermogen toenam – de namen als referentie naar het vermogen in deze gevallen. Tegelijkertijd introduceerde Daimler-Benz de 416-serie met 2900 millimeter wielbasis zoals de Unimog S. De serie bestond eerst uit de U80 die met verloop van tijd evolueerde tot de U90, U100 en uiteindelijk de zeer sterke U110.
Daimler-Benz introduceerde eveneens de lichtgewicht 421/403-serie, later voltooid met de 413-series, om het gat te vullen tussen de oorspronkelijke Unimog en de medium-duty series. Deze nieuwe serie verschilde met wielbases en motoren, die uit de personenwagenlijn werden overgenomen. (421-serie/U40 met 2,2 liter) evenals uit de commerciële voertuiglijn (403-serie/U54 met 3,8 liter). Het vermogen van deze modellen steeg voortdurend tot de reeks werd vernieuwd in 1977.
Unimog aangevuld door een gespecialiseerde landbouw tractor: de MB-trac.
De snelle vooruitgang in de modelreeks, die niet altijd even begrijpelijk was, resulteerde in een nieuw jubileum: in mei 1966 werd de 100.000ste Unimog geproduceerd. Gedurende zijn 20-jarige carrière werd de Unimog uitstekend ontwikkeld sinds de dag dat het eerste chassisprototype werd voltooid. In die tijd heeft het de wereldwijde reputatie verdiend van legendarische off-roader. Ondanks de enorme successen van de Unimog werd hij sporadisch gebruikt voor landbouw toepassingen. Om dit marktsegment te dekken lanceerde Daimler-Benz een nieuw voertuig in 1972: de MB-trac.
De nieuwe agrarische tractor combineerde Unimog-techniek, zoals AWD en vermogensoverbrenging naar vier wielen van hetzelfde formaat, met de looks van een tractor: een lange en smalle motorkap met daarachter een hoekige en hoge cabine. In tegenstelling tot conventionele tractoren was de cabine echter omsloten en tussen de assen geplaatst.
Na slechts enkele jaren ontwikkelde de oorspronkelijke MB-trac 65 en MB-trac 70 (later 700) zich tot een grote serie, tot aan de extreem sterke MB-trac 1500. Desondanks werd de MB-trac geen grote hit. Daimler-Benz integreerde uiteindelijk de MB-trac in een samenwerkingsverband met de agrarische machines van Deutz. De productie van de MB-trac werd gestopt in 1991.
425-serie: de nieuwe, grote Unimog.
De volgende nieuwe Unimog serie kwam in 1974, twee jaar na de MB-trac. Grootschalige productie begon in 1975: de U120 van de 425-serie was het zware topmodel in het aanbod van veelzijdige trekkers en werkpaarden van Daimler-Benz. Tot de opvallende onderdelen behoorde een nieuwe, hoekige cabine en een grote motorkap met een lichte helling. Laatstgenoemde eindigde in een grote, zwarte radiatorgrille. Het ontwerp van de cabine bleef in de basis ongewijzigd voor de daaropvolgende 25 jaar.
De 425-serie bevatte oorspronkelijk een 122 pk versie (kort daarna opgevoerd tot 125 pk in de U125) met een wielbasis van 2810 millimeter en een toegestaan totaalvermogen van negen ton. In 1975 begon voor het Duitse leger tevens de productie van de 435-serie als opvolger van de Unimog S: deze voertuigen hadden wielbases van 3250, 3700 of zelfs 3850 millimeter. Vanaf 1976 werd iets meer onderin het aanbod de 424-serie toegevoegd.
Nieuwe typeaanduidingen voor een beter structuuroverzicht.
Ongeveer tegelijkertijd introduceerde Daimler-Benz de nieuwe typeaanduidingen. De modellen met de afgeronde maar nog klassieke vormen werden de Mercedes-Benz Unimog U600/L, U800/L, U900 en U1100/L. Nieuwe hoekige vormen waren het kenmerk van de Unimog U1000, U1300/L, U1500 en het vlaggenschipmodel U1700/L met 124 kW (170 pk). De ‘L’ stond voor de lange wielbasis – de meerderheid van de modellen was ondertussen beschikbaar in twee wielbases.
De Unimogs met rondere cabines behoorde tot de lichtgewicht serie, de nieuwe modellen met hoekige cabines behoorden tot de series van middelzware en zware modellen, waarbij het onderscheid werd gemaakt op basis van toegestane totaal gewicht. Verscheidene motoren waren beschikbaar voor verschillende series – de Unimog aanduiding was niet makkelijk te begrijpen. Uiteindelijk werd het aanbod aangevuld, in mindere mate echter, door de beproefde Unimog S, de enige met een benzinemotor.
Remschijven in Unimogs lang voor de introductie ervan in vrachtwagens.
Beter begrijpelijk waren de technische hoogtepunten: met uitzondering van de instapversie waren alle Mercedes-Benz Unimogs voorzien van remschijven rondom toen de nieuwe typeaanduidingen werden geïntroduceerd – lange tijd voor deze veiligheidsuitrusting een hoogstaande optie werd in vrachtwagens. De moeite van Unimog-personeel om elke klant te voorzien van het bestpassende model vertaalde zich in een nieuw jubileumnummer: in 1977 werd de 200.000ste Unimog gebouwd.
Complete vernieuwing met de 407, 417 en 427.
In de daaropvolgende jaren bleef de Unimog-vloot grotendeels gelijk. Echter, tussen 1985 en 1988 werden opnieuw nieuwe modellen één voor één gelanceerd: Daimler-Benz vernieuwde de complete vloot door de 407, 417, 427 en 437. De cabine van de middelzware en zware series werd nu ook bij de lichte serie toegepast. Nieuwe wielbases, afmetingen, gewichten, chassis’ en motoren onder het plaatwerk van de cabine resulteerde in volledig nieuwe voertuigen.
Na deze vernieuwing was het aanbod groter dan ooit tevoren, variërend van de lichte, particulier eenvoudig manoeuvreerbare Mercedes-Benz Unimog U600 met 44 kW vermogen (60 pk) en een gewicht van 4,5 ton via ontelbare versies – het resultaat van verdere uitbreiding in de vroege 90’er jaren – tot de drie-assige U2400. Deze motor ontwikkelde een recordvermogen van 177 kW (240 pk) uit een inhoud van 6 liter. De twee-assige versies hadden een toelaatbaar totaalgewicht van 14 ton.
Vermogen is bijna vertienvoudigd sinds het begin.
Vanaf 1993 werd het aanbod bovenin voltooid door de Unimog U2450L 6x6, een drie-asser met AWD. De mensen die de eerste Unimog 40 jaar eerder ontwikkelden, zouden zeker niet hebben durven dromen van zulke modellen – van alles is een vergelijking in vermogen de moeite waard te bekijken: het nieuwe topmodel had bijna 10 keer het vermoge van de eerste Unimog.
Compleet nieuwe serie voor nieuwe klanten.
Kort na de vernieuwing van de Unimog-vloot tussen 1985 en 1988, startte Daimler-Benz een nieuwe innovatielijn in 1992. Nieuwe lichte en middelzware series, de 408 (U90) en 418 (U110 en U140), vervingen hun nog enigszins jonge voorgangers. Het meest opvallende kenmerk was de volledig herontworpen cabine, met een zeer steil front om de bestuurder een uistekend zicht naar voren te bieden. Op aanvraag bevatte de motorkap zelfs een asymmetrisch weggesneden stuk om het best mogelijke zicht op verbindingen en implementaties te bieden. Het rijgedrag van de Unimog werden verbeterd middels een nieuw frame en actiefreagerende vering.
Het beproefde ladderchassis werd behouden, met buisvormige dwarsliggers gelast op de langsliggers. Dit frameontwerp was bestand tegen extreme torsie, ondanks de perfecte stijfheid van het geheel. Dit in combinatie met de ophanging bood uitstekende off-road aslast verdelingen. Tegelijkertijd, beladen of onbeladen, zorgden de actieve veren voor een constante en optimaal verstelde vering. Daarnaast werkten de achterste telescopische schokdempers afhankelijk van last- en route-eigenschappen, wat resulteerde in gereduceerde demping bij een leeg voertuig.
Duidelijk meer ruimte, comfort en praktischer.
De volledig herontworpen cabine met verhoogd dak bood aanzienlijk meer ruimte dan voorheen, duidelijk geplaatste bediening, en niet in de laatste plaats een aantrekkelijke werkomgeving. De nieuwe Mercedes-Benz Unimog’s speciale technische eigenschappen bevatte onder meer bandenspanningcontrole dat tijdens het rijden kon worden bediend, ABS, nieuwe motoren van de personenwagenlijn voor de lichte U90 en Servolock, een hydraulische vergrendeling. De nieuwe Unimog generatie toonde niet alleen individualiteit en groot praktisch nut met het enorme aanbod aan toepassingen, het bood zichzelf ook aan als beste optie voor een steeds belangrijker wordende groep klanten: gemeentelijke autoriteiten.
Bij de disco aankomen in de Funmog.
Een heel andere groep klanten verscheen tijdelijk: de Mercedes-Benz Unimog werd ontdekt als discomobiel in Japan – het oude strijdpaard met geavanceerde techniek werd opeens een grote hit onder jongeren. Daimler-Benz reageerde hierop door de Funmog te introduceren, een indrukwekkende, pikzwarte Unimog uit de zware serie en een metallic-rode versie uit de nieuwe middelzware serie. Beiden bevatten genoeg chromen afwerking. De aantrekkelijke Funmogs wonnen direct de ‘Off-roader van het Jaar’ prijs in de lente van 1994. De onverwoestbare aard van het werk van Gaggenau werd weerspiegeld in de productiecijfers: in hetzelfde jaar bereikte de Unimog-productie de 300.000 mijlpaal – een zeer hoog cijfer voor een bijzonder doelgericht voertuig.
UX100 – het kleintje voor gemeentes.
Twee jaar later, in 1996, breidde Daimler-Benz het aanbod uit door een werkpaard te introduceren voor gemeentelijke werkzaamheden, de UX100. Deze kleine Unimog was een makkelijk manoeuvreerbaar voertuig, geschikt voor werkzaamheden op looppaden en in parken. De kleine broer van de Unimog werd echter niet populair. Binnen het werkplan om meer gericht bezig te zijn met kerncompetenties, verplaatste Daimler-Benz de UX100 naar Hako, een bedrijf dat gespecialiseerd was in voertuigen van dit type en formaat. De Unimog-ingenieurs namen desondanks velen ideeën over van het UX100 project voor toekomstige voertuigen.
Spectaculair: Unimog U300, U400 and U500.
De fabrikant had zich ondertussen voorbereid voor een verdere vernieuwing van de Mercedes-Benz Unimog-vloot. In de lente van het spectaculaire jaar 2000, presenteerde men de nieuwe, net zo spectaculaire Unimog-modellen: de U300, U400 en even later de U500 (408-/418-series), vervingen de voorgaande middelzware en zware series. Met deze modelvervanging kreeg de Unimog meer geavanceerde technologieën in één keer dan ooit tevoren in zijn lange carrière. Een bijzonder opvallend kenmerk was de geavanceerde, praktische en zeer aantrekkelijke cabine vervaardigd uit vezelcomposieten. De enorme voorruit loopt ver door naar onder, wat een perfect zicht op alle toevoegingen bood – dat laatste kon nu zonder grote moeite worden gemonteerd door een enkel persoon.
Motor tussen de assen geplaatst.
De motorkap is extreem kort omdat de motor naar achteren is verplaatst naar een plek tussen de assen. Men zou kunnen zeggen dat deze Unimog een idee van zijn uitvinder toepast; Albert Friedrich schetste in 1946 op zijn eerste tekeningen al een motor op een zelfde positie.
VarioPilot: het verplaatsen van de werkplek naar de andere kant.
De nieuwe cabine bevat niet alleen veel ruimte en veel comfort, maar ook een systeem dat is overgenomen en verbeterd van het UX100 project: de werkplek van de bestuurder, compleet met stuurwiel, instrumentarium en pedalen kan in een oogwenk van links naar rechts en terug worden verplaatst. Wat wordt aangeduid als VarioPilot blijkt een extreem praktisch kenmerk te zijn voor de verscheidene werkzaamheden in gemeentelijk werk. Een groot aanbod aan wielbases tussen 3080 en 3900 millimeter en toegestane totaalgewichten van 7,5 tot 15,5 ton onderstreept de flexibiliteit en prestaties van de Unimog meer dan ooit tevoren. Voor speciale toepassingen, zoals trekkertoepassingen, is de Mercedes-Benz Unimog beschikbaar met speciale uitrustingen zoals een koppelomvormer en koppeling of afstandbediening met kabel.
Nieuwe benadrukking: drager voor gemeentelijke werkzaamheden.
Zowel het ontwerp van de nieuwe Mercedes-Benz Unimog en zijn eigenschappen onderstrepen dat het duidelijk is georiënteerd op het spectrum van de 408-/418-series. Het is nog steeds een vrijwel perfecte off-roader, maar de nadruk ligt op een basis werkvoertuig. Andere kenmerken van de nieuwe Unimog zijn permanente AWD, elektro-pneumatische Telligent schakeling, het nieuwe VarioPower hoog-vermogen hydraulieksysteem en nieuwe, zeer sterke motoren met vermogens tussen 110 kW (150 pk) en 205 kW (280 pk) die tevens voldoen aan de EURO-3 emissiemaatstaf. Ook zij die nog steeds zoeken naar een klassieke Mercedes-Benz Unimog met het doel op extreme off-road mogelijkheden kunnen worden bediend door de huidige modelseries.
Op korte termijn zal ik hier door mijn vader, die bijna 25 jaar lang Unimog en MB-trac heeft geïmporteerd/verkocht een aanvulling op laten schrijven met nieuwe foto's.
De Unimog is ook erg bekend onder de Parijs-Dakar liefhebbers, ook daar zal ik later op terugkomen.
Daarbij komt er dit jaar een boek uit over de complete Unimog / MB-trac historie waar pa een groot deel aan heeft bijgedragen.
Ook wil ik CLR/Helmy heel erg bedanken voor het werk dat hij aan dit artikel heeft gehad
Alvast een een stapel foto's, klik op een foto voor een vergroting.
Bron: eMercedesBenz.com
